Tarihi Yarımada’da Koşmak

5.343 km2 lik yüzölçümü ile 18 milyona yaklaşan bir nüfusu barındıran İstanbul, bundan yaklaşık 8 bin yıl önce bugün tarihi yarımada olarak adlandırdığımız bölgede kuruldu.  Asıl İstanbul; Sarayburnu’ndan Edirnekapı’ya uzanan sırtında, 45 rakımdan 85’e kadar yükselerek bir zincir oluşturan ünlü “Yeditepe”yle Haliç’e ve Marmara’ya eğimli ve surlarla çevrili eteklerinden ibaretti.

Sarayburnu ve Sultanahmet Meydanı’nda yapılan kazılarda bulunan ilk bulgu Neolitik döneme ait. 8500 yıl önce bölgeye ilk yerleşenler antik Yunan kenti Megara’dan gelen yerlilerdi ve geldikleri toprağa Byzantion adını vererek şehir devlet kurdular.

Bugün İstanbul’a ilk kez gelen her turistin ilk durağı tarihi yarımadadır. Çünkü İstanbul 8500 yıllık tarihi ile ziyaret edenleri büyüleyecek eserlerini en çok bu bölgede sunar.  12 Temmuz 1995’te I. derece arkeolojik, kentsel-arkeolojik, kentsel-tarihi sit alanı ilan edilen tarihi yarımada her sene yarı maraton koşucuları için kapatılıyor.

Koşucular 3 büyük imparatorluğa başkent olmuş bu şehri en iyi hissedebilecekleri güzergâhta yaklaşık 3 saat içinde binlerce yıllık tarihin içinde koşma ayrıcalığını yaşıyor.

N Kolay İstanbul Yarı Maratonu parkurunu biraz daha yakından incelersek neredeyse her kilometre içinde eşsiz bir tarihin yer aldığını görürüz:

Yenikapı: 2005 yılında Yenikapı’da gerçekleşen Marmaray kazı çalışmaları sırasında ortaya çıkan Theodosius Limanı,  dünyanın en büyük Orta Çağ gemi buluntu topluluğu.

Kumkapı : Bizans döneminde küçük iskele adıyla anılan; balıkçılığın ve bohem hüküm sürdüğü Kumkapı tarihi yarımadanın denize kıyı bölümünü oluşturan bölgesi.

Sarayburnu :  Sarayburnu’ndaki ilk yerleşim Neolitik döneme kadar uzanır (MÖ 6600). Antik çağda Sarayburnu’na yakın bölgede iki doğal liman vardı. Bu oluşum nedeniyle Sarayburnu’nun burnu bugün olduğundan daha belirgindi.

Sirkeci : Erken Bizans döneminde deniz, tren garının arka taraflarına dek liman şeklinde içeri girermiş. Sirkeci adının da, çok eskiden beri burada var olan Strategion liman bölgesinden geldiği, zamanla bu ismin bozulup; Sirkeci halini aldığı söylenir. Bu koyda, Bizans’ın en hareketli limanlarından Prosforion ve Neorion (Osmanlı zamanı Bahçekapı)da bulunurmuş.

Eminönü: İstanbul’un tarihi dokusunun en önemli parçalarından biri olan Eminönü, Mısır Çarşısı, Yeni Camii, Sepetçiler Kasrı, Gülhane Parkı gibi kentin simgesi haline gelmiş yerleri ile İstanbul’un en köklü ilçelerinden biridir.

Unkapanı:  Osmanlılar zamanında bazı satış yerlerinde Arapça´da Kabban adını taşıyan büyük teraziler bulunurdu ve bu yerlere Kapan denirdi. Semt 19. Yüzyılda bugünkü Unkapanı sahiline buğday ve arpa yüklü gemiler demirlediğinden bu ismi almıştır.

Fener: Bizans dönemindeki adı Petrion olan semt, Osmanlı döneminde ise kıyısındaki bir deniz fenerinden dolayı buradaki Rumlarca Fanaraki/Fanari diye anılıyordu. Zamanla ismi Fener olarak dönüşen bu küçük ama zengin birikimli semt, 1601 yılından itibaren Rum Ortodoks Patrikhanesi’ni barındırması dolayısıyla da kent içinde özel bir öneme sahip olmuştur.

Balat : Balat adı “Palation” yani saray kelimesinden gelir. Blaherna Sarayı’na yakınlığı ile bu adı almıştır. Bazı kaynaklarda ise 1453’den önceki adı; Vasiliki Pili. Bu isim hünkar kapısı anlamına geliyor. Tarih boyunca ağırlıklı olarak Musevilerin, özellikle de “Sefaradim” diye adlandırılan İspanyol Musevileri’nin yaşadığı bir merkez olarak bilinmektedir.